Bir Holding Raporundan Çıkan ve Ezber Bozan 4 Şaşırtıcı Gerçek
1.0 Giriş: Rakamların Ardındaki Hikaye
Merhaba! Kurumsal faaliyet raporları denince aklınıza ne geliyor? Muhtemelen sayfalarca uzayan, rakamlarla dolu, sıkıcı ve anlaşılması zor belgeler... Genellikle haklısınız. Ancak bazen bu rakamların arasında, bir şirketin işleyişine, stratejisine ve hatta ruhuna dair şaşırtıcı ve beklenmedik sırlar gizlidir. Eczacıbaşı Yatırım Holding Ortaklığı'nın (ECZYT) son faaliyet raporu da tam olarak bu duruma mükemmel bir örnek. Gelin, bu raporun satır aralarında gizlenen ve geleneksel holding anlayışını sorgulatan o dört ezber bozan gerçeğe birlikte göz atalım.
2.0 Şaşırtıcı Gerçekler: Bir Yatırım Devini Farklı Kılan Nedir?
1. Dev Bir Holding, Sıfır Bordrolu Çalışan: Bu Nasıl Mümkün?
İlk bakışta inanması güç gelebilir ama Eczacıbaşı Yatırım Holding Ortaklığı'nın bordrosunda kayıtlı tek bir çalışanı bile yok. Faaliyet raporunda bu durum son derece net bir şekilde ifade ediliyor: "Şirketimizin bordrolu personeli bulunmamakta, yönetim hizmetleri dışarıdan sağlanan hizmet ve danışmanlık alımı yoluyla yürütülmektedir."
Milyarlarca liralık varlığı yöneten dev bir yapının, daimi bir kadro olmadan nasıl işlediğini düşünmek gerçekten şaşırtıcı. Bu model, geleneksel bir devin nasıl bir start-up çevikliğiyle hareket edebileceğini gözler önüne seriyor. Şirket, tüm yönetimsel ve operasyonel fonksiyonlarını Eczacıbaşı Topluluğu içindeki diğer şirketlerden veya dış danışmanlardan hizmet alarak yürütüyor. Bu "ultra-yalın" yaklaşım, şirkete muazzam bir esneklik ve düşük sabit maliyetler gibi önemli avantajlar sağlayarak, onu tamamen ana faaliyet konusu olan yatırımlara odaklanma konusunda özgür bırakıyor.
2. Kendi Kendine Yatırım Yapan Şirket: Döngüsel Ortaklık Yapısı
Holding yapıları genellikle karmaşık olabilir ama ECZYT'nin yapısında oldukça nadir ve ilginç bir detay var. Raporu incelediğimizde, Eczacıbaşı Yatırım Holding Ortaklığı'nın, kendi ana ortağı olan Eczacıbaşı Holding A.Ş.'nin sermayesinde %11,54'lük bir paya sahip olduğunu görüyoruz.
Basit bir dille anlatmak gerekirse, bu durum bir şirketin, kendisinin en büyük sahibine yatırım yaptığı anlamına geliyor. Bu "döngüsel" ortaklık, ilk bakışta kafa karıştırıcı görünse de aslında Eczacıbaşı Topluluğu'nun ne kadar entegre ve iç içe geçmiş bir strateji izlediğinin somut bir kanıtı. Şirketler, sadece birer iştirak olmanın ötesinde, birbirlerinin finansal yapısını da destekleyen bir ekosistem oluşturuyor.
3. Tek Bir Ürün Satmadan Milyarlarca Liralık Varlık Yönetimi
Bir şirketin kâr etmesi için ne yapması gerekir? Genellikle bir ürün üretmesi veya bir hizmet satması... Ama Eczacıbaşı Yatırım Holding Ortaklığı için durum böyle değil. Rapor, şirketin "üretim ve satış gibi faaliyetleri bulunmadığını" açıkça belirtiyor. Kâr veya zarar tablosuna baktığınızda "Satış Gelirleri" kaleminin karşısında kocaman bir sıfır görüyorsunuz.
Peki, bu şirket nasıl para kazanıyor? Rapor, şirketin ana amacını şu şekilde özetliyor:
Şirketin ana faaliyet konusu; kar elde etme yeteneği veya potansiyeli bulunan, uygun bulduğu alanlarda kurulmuş veya kurulacak olan sermaye şirketlerinin sermayelerine iştirak etmek veya bu şirketlerin çıkarmış olduğu veya çıkaracağı paylar ile diğer menkul kıymetlere yatırım yapmaktır.
Bu stratejinin ne kadar başarılı olduğunu görmek için rakamlara bakmak yeterli. Şirket, tek bir ürün satmadan, 01.01.2025-30.09.2025 döneminde tam 987.126.667 TL net kâr elde etmiş. Bu kâr, raporda açıkça görülebilen iki ana kaynaktan geliyor: 1) Yatırım yaptığı şirketlerin kârlarından aldığı pay (raporda 'Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların karlarından paylar' olarak listeleniyor) ve 2) Ana ortağı Eczacıbaşı Holding A.Ş.'deki hissesi gibi diğer finansal varlıklarından elde ettiği temettüler ('Esas faaliyetlerden diğer gelirler' altında yer alıyor). Kısacası, ECZYT bir "üretici" değil; başarılı şirketlere ortak olarak değer biriktiren ve bu değeri büyüten saf bir "yatırımcı".
4. Neredeyse Sıfır Borç: Finansal Bir Kale
Günümüz ekonomisinde şirketlerin büyümek için borçlanması oldukça yaygın bir stratejidir. Ancak ECZYT bu konuda da ezber bozuyor. Faaliyet raporundaki "Mali Yapıya İlişkin Oranlar" tablosuna baktığımızda, "Toplam Borçlar/Toplam Varlıklar" oranının sadece 0,02 olduğunu görüyoruz.
Bu ne anlama geliyor? Şirketin toplam varlıklarının sadece %2'si borçla finanse ediliyor. Geriye kalan devasa %98'lik kısım ise tamamen kendi özkaynaklarından, yani kendi gücünden geliyor ("Toplam Özkaynaklar/ Toplam Varlıklar" oranı 0,98). Raporda da belirtildiği gibi, "Şirket’in güçlü mali yapısı geçmiş dönemlerde olduğu gibi bu dönem de devam etmiştir." Bu inanılmaz düşük borçluluk oranı, şirketi ekonomik dalgalanmalara, faiz artışlarına ve finansal krizlere karşı adeta bir kale gibi korunaklı kılıyor ve ne kadar ihtiyatlı bir risk yönetimi stratejisi izlediğini ortaya koyuyor.
3.0 Sonuç: Geleceğin Holding Modeli mi?
Sıfır bordrolu çalışan, kendi ana ortağına yatırım yapan döngüsel bir yapı, ürün satmadan sadece yatırımla devasa kârlar elde etme ve neredeyse sıfır borçla işleyen bir finansal disiplin... Bu dört gerçek, Eczacıbaşı Yatırım Holding Ortaklığı'nı alıştığımız geleneksel, operasyonel holding anlayışından tamamen ayırıyor.
Karşımızda, tüm enerjisini ve kaynaklarını en iyi bildiği işe, yani akıllıca yatırım yapmaya odaklayan, son derece yalın ve finansal olarak sarsılmaz bir model duruyor. Bu durum akla şu soruyu getiriyor: Acaba bu ultra-yalın, borçtan kaçınan ve tamamen yatırım odaklı model, gelecekte daha fazla holding için bir ilham kaynağı olabilir mi, yoksa bu sadece köklü bir topluluğun kendine özgü bir stratejisi mi? Rakamlar, hikayenin devamının oldukça ilgi çekici olacağını şimdiden fısıldıyor.