Rakamların Ardındaki Eczacıbaşı: Finansal Raporlardan Çıkan 5 Şaşırtıcı Gerçek
Finansal raporlar, çoğu zaman rakamlar, tablolar ve dipnotlarla dolu, karmaşık ve anlaşılması zor belgeler olarak görülür. Ancak bu rakamların ardında, bir şirketin stratejisi, geleceğe yönelik vizyonu ve gerçek kimliği hakkında çarpıcı hikayeler yatar. Rakamlar, doğru okunduğunda, köklü bir sanayi grubunun kendini nasıl stratejik bir yatırım gücüne dönüştürdüğünü, sermayesini hangi alanlardan çekip nerelere yönlendirdiğini ve geleceğini nasıl şekillendirdiğini net bir şekilde anlatır.
Bu yazıda, Türkiye'nin köklü kuruluşlarından Eczacıbaşı İlaç, Sınai ve Finansal Yatırımlar'ın (ECILC) son finansal raporunu mercek altına aldık. İlk bakışta göze çarpmayan, ancak şirketin bugünü ve yarını hakkında çok şey anlatan beş temel çıkarımı bir araya getirdik. Bunlar, tekil gerçeklerden öte, şirketin bilinçli bir sermaye yeniden tahsis stratejisini yansıtan, birbiriyle bağlantılı stratejik sütunlardır. Amacımız, bu karmaşık verileri herkesin anlayabileceği, ilgi çekici içgörülere dönüştürerek rakamların ardındaki stratejik aklı ortaya koymaktır.
1. Stratejinin Temeli: Bu Sadece Bir İlaç Şirketi Değil, Stratejik Bir Varlık Yöneticisi
Şirketin adında geçen "İlaç" kelimesi, akla geleneksel bir ilaç üreticisini getirse de, finansal tablolar bambaşka bir gerçeği ortaya koyuyor. Faaliyet Raporu'nda da belirtildiği gibi, şirketin "fiilen üretim faaliyeti olmayıp, mevcut Bağlı Ortaklıkları ve İştirakleri ile bir holding yapısındadır." Bu, şirketin operasyonel bir ilaç üreticisinden çok, varlıkları yöneten bir yatırım holdingi olduğu anlamına geliyor.
Bu yapıyı somutlaştırmak için 30 Eylül 2025 tarihli Finansal Durum Tablosu'na bakalım:
Şirketin toplam varlıkları yaklaşık 70.7 milyar TL. Bu devasa rakamın büyük bir kısmı ise "Duran Varlıklar" kaleminde yer alıyor. Bu kalemin içindeki en dikkat çekici iki başlık, şirketin asıl kimliğini gözler önüne seriyor:
- Finansal Varlıklar: Yaklaşık 31.4 milyar TL değerindeki "Gerçeğe uygun değer farkı diğer kapsamlı gelire yansıtılan finansal varlıklar".
- Gayrimenkuller: Yaklaşık 20 milyar TL değerindeki "Yatırım amaçlı gayrimenkuller". Bu portföyün amiral gemisi ise Kanyon Alışveriş Merkezi ve Ofis Bloğu.
Bu rakamlar, "ilaç" kimliğinin ötesinde, şirketin asıl oyun alanının dev bir yatırım ve gayrimenkul portföyünü yönetmek olduğunu şüpheye yer bırakmayacak şekilde ortaya koyuyor. Bu, diğer tüm stratejik hamlelerin üzerine inşa edildiği temeldir.
2. Düşen Ciro, Katlanan Kâr: Portföy Mühendisliğinin Gücü
Finansal okuryazarlıkta en kafa karıştırıcı durumlardan biri, hasılatı düşen bir şirketin kârını nasıl artırabildiğidir. Eczacıbaşı'nın son raporu, bu durumun ve aktif portföy yönetiminin mükemmel bir örneğini sunuyor.
Kar veya Zarar Tablosu'ndaki verilere göre:
- Hasılat (Toplam Satış Geliri): 2024'ün ilk dokuz ayında 8.44 milyar TL iken, 2025'in aynı döneminde 6.91 milyar TL'ye gerilemiş.
- Net Dönem Kârı: 2024'ün aynı döneminde 1.23 milyar TL iken, 2025'in ilk dokuz ayında %100'den fazla artışla 2.57 milyar TL'ye fırlamış.
Bu tezatlığın sebebi operasyonel bir başarı değil, usta bir portföy mühendisliği hamlesidir. Finansal rapordaki 26 numaralı dipnot, bu sıçramanın ardında "Monrol Nükleer Ürünler Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin satışından elde edilen" yaklaşık 3.05 milyar TL'lik "Mali duran varlık satış karı" olduğunu açıkça gösteriyor. Bu durum, şirketin kârlılığını artırmak için sadece günlük operasyonlarına bel bağlamadığını kanıtlıyor. Aksine, portföyündeki varlıkları doğru zamanda satarak gelecekteki yatırımlarını finanse edecek sermayeyi yaratma stratejisinin somut bir kanıtıdır.
3. Sağlıkta Stratejik Rafinasyon: Küçülerek Büyüme Sanatı
Şirketin genel kârlılığı göz kamaştırırken, sağlık segmenti operasyonel olarak zorlu bir dönemden geçiyor. Raporlara göre, Sağlık segmenti 2025'in ilk dokuz ayında 585.9 milyon TL faaliyet zararı yazmış durumda. Ancak bu rakam, bir gerilemeden çok, bilinçli bir dönüşümün sancısını yansıtıyor. Bu, disiplinli bir sermaye yönetimi örneği olan "küçülerek büyüme" stratejisidir.
Bu dönüşümün iki ana ayağı var:
- Verimsiz Alanlardan Çıkış: Şirket, kârlılık hedeflerini karşılamayan operasyonları tasfiye etme konusunda kararlı bir duruş sergiliyor. Bu kapsamda, Gensenta'nın Yenibosna'daki Onkolitik Üretim Ünitesi ile Şekerpınar'daki ham madde üretim tesisleri satıldı. Bu, kanayan yaraları kesip kaynakları serbest bırakan cesur bir adımdır.
- Geleceğe Odaklı Yatırım: Bu satışlardan elde edilen kaynakların nereye yönlendirildiği, stratejinin dehasını ortaya koyuyor. Şirket, Gensenta'nın Yenibosna'daki ana üretim tesisine yaklaşık 32 milyon Avro bütçeli "Yüksek Hızlı İzolatör Tabanlı Flakon Dolum Hattı" yatırımı yapma kararı aldı. Bu yatırımın, steril likit flakon dolum kapasitesini tam %60 artırması hedefleniyor.
Bu hamleler basit bir varlık takası değildir; bu, stratejik bir rafinasyondur. Eczacıbaşı, sağlık alanında düşük marjlı ve verimsiz operasyonları elden çıkararak, sermayesini yüksek teknolojiye, katma değere ve gelecekteki büyüme potansiyeline odaklıyor.
4. Kanyon'un Ekonomik Kalesi: Sürdürülebilirlik Nasıl Değere Dönüşür?
Şirketin gayrimenkul portföyünün amiral gemisi Kanyon, finansal bir varlık olmanın çok ötesinde, sürdürülebilirliğin nasıl somut bir ekonomik değere dönüştüğünün canlı bir örneğidir. Finansal gücü, Faaliyet Raporu'ndaki %98 çarşı ve %89 ofis doluluk oranlarıyla zaten ortada. Ancak bu oranları sürdürülebilir kılan, Kanyon'un ekonomik kalesini inşa eden harçtır.
Kanyon'un sürdürülebilirlik alanındaki öncü rolü, bu kalenin temel taşlarıdır:
- Türkiye'de BREEAM "Olağanüstü" seviyesinde sertifika alan ilk ticari bina olması.
- Yenilenebilir Enerji Kaynak Garanti Sistemi (YEK-G) Sertifikası ile 2021'den bu yana elektrik tüketiminden kaynaklanan karbon emisyonunu sıfırlaması.
- ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi sertifikasına sahip olması.
- "Organikanyon" pazarı gibi uygulamalarla yerel üreticiyi ve etik çevre bilincini desteklemesi.
Bunlar "iyi hissettiren" girişimlerden ibaret değildir. Bu başarılar, Kanyon'un premium statüsünü pekiştiren, en kaliteli kiracıları ve sosyal bilinci yüksek tüketicileri çeken somut mıknatıslardır. Sürdürülebilirlik, Kanyon'u sadece bir kira geliri kaynağı olmaktan çıkarıp, şirketin modern ve sorumlu kimliğini yansıtan, değerini her geçen gün artıran bir sembole dönüştürmektedir.
5. Ufuktaki Yeni Değer: Sermaye Verimli Büyüme Stratejisi
Eczacıbaşı'nın gayrimenkul vizyonu, sadece mevcut varlıkları parlatmakla sınırlı değil. Ufukta, şirketin bu alandaki büyüme iştahını ve finansal zekasını gösteren önemli bir proje daha var: İstanbul Ayazağa Cendere Vadisi'ndeki yeni gayrimenkul projesi.
Bu projenin en dikkat çekici yanı, hayata geçirilme modelidir. Proje, Artaş İnşaat ile "hasılat paylaşımı esasına dayalı" bir modelle geliştirilecek. 17 Mart 2025'te tescil edilen yaklaşık toplam 41,5 bin metrekarelik arsa tapusuyla somutlaşan bu hamle, bir inşaat projesinden çok, akıllıca bir finansal manevradır.
Bu model, Eczacıbaşı için sermaye verimliliği yüksek, riski minimize edilmiş bir büyüme stratejisi anlamına geliyor. Şirket, değerli arsa varlığını ortaya koyarken, geliştirme ve inşaat riskini uzman bir ortağa devrediyor. Bu, şirketin devasa sermaye bağlamadan gayrimenkul portföyünü büyütmesini sağlayan, modern bir varlık yöneticisinin imza niteliğindeki hamlesidir.
Sonuç: Portföy Mühendisliğinden Doğan Yeni Kimlik
İncelediğimiz bu beş sütun, Eczacıbaşı İlaç, Sınai ve Finansal Yatırımlar'ın tesadüfi adımlardan ziyade, bilinçli ve birbiriyle entegre bir sermaye yeniden tahsis stratejisi izlediğini ortaya koyuyor. Stratejik varlık satışından (Monrol) elde edilen sermaye, bir yandan sağlık alanında yüksek teknolojili yatırımları (yeni dolum hattı) fonlarken, diğer yandan şirkete gayrimenkul gibi alanlarda sermaye-verimli yeni projeler (Ayazağa) geliştirme esnekliği tanıyor. Bu sırada, Kanyon gibi mevcut mücevherlerin değeri sürdürülebilirlik liderliğiyle parlatılıyor.
Rakamların anlattığı hikaye net: Eczacıbaşı, sanayi köklerinden koparak, portföy mühendisliği yapan, teknolojiye ve prime gayrimenkule odaklanan bir yatırım gücüne mi evriliyor? Geçmişin mirası mı, yoksa geleceğin yatırımcısı mı baskın çıkacak?