Bu Şirketin Satışları Uçarken Kârı Neden 235 Milyon TL Eridi?

Bir şirketin satışlarının bir önceki yıla göre önemli ölçüde arttığını, ancak aynı dönemde kârlılığının tamamen çökerek devasa bir zarara dönüştüğünü hayal edin. Bu, birçok yatırımcı ve iş insanı için kafa karıştırıcı bir senaryodur. Nasıl olur da daha fazla satış, daha az kâr anlamına gelebilir? Bu durum, finansal tabloların yüzeydeki rakamlardan çok daha fazlasını anlattığının en somut kanıtıdır.

Bu yazıda, ORMA Orman Mahsulleri İntegre Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin halka açık gelir tablolarını inceleyerek tam da bu paradoksu mercek altına alacağız. Şirket, bir yılın ilk dokuz ayında 13,57 milyon TL kâr elde ederken, bir sonraki yılın aynı döneminde artan satışlarına rağmen tam 221,35 milyon TL zarar açıklamıştır. Bu dramatik değişimin arkasındaki şaşırtıcı nedenleri, adım adım gelir tablosunun derinliklerine inerek ortaya çıkaracağız.

1. Artan Satışlara Rağmen Eriyen Kârlar: Paradoksun Temeli

İlk bakışta her şey yolunda görünüyor: Şirketin satışları artmış. Ancak aynı tablonun en alt satırına indiğimizde, kârlılığın tamamen ters yönde hareket ettiğini görüyoruz. Bu çelişki, hikayenin başlangıç noktasını oluşturuyor.

Aşağıdaki tablo, bu temel paradoksu net bir şekilde ortaya koymaktadır:

Metrik	01.01.2024 - 30.09.2024 Dönemi	01.01.2025 - 30.09.2025 Dönemi	Değişim
Brüt Satışlar	2.152.261.090,89 TL	3.016.906.878,83 TL	%40 Artış
Dönem Net Kârı/Zararı	13.572.962,59 TL Kâr	221.353.214,58 TL Zarar	235 Milyon TL'lik Negatif Salınım

Görüldüğü gibi, satışlardaki %40'lık güçlü artış, kârlılığı garantilemek bir yana, devasa bir zararı engelleyememiştir. Gerçek hikaye, gelir tablosunun daha derinlerinde, gider kalemlerinde gizlidir.

2. Finansmanın Ağır Yükü: Borçlanma Maliyetlerindeki Keskin Artış

Zarara yol açan ilk önemli faktör, şirketin borçlanma maliyetlerindeki artıştır. Gelir tablosunda "Finansman Giderleri" kalemi bu durumu açıkça göstermektedir.

2024 dönemi finansman giderleri: 236.795.536,67 TL
2025 dönemi finansman giderleri: 364.841.246,40 TL

Bu rakamlar, şirketin borçları için ödediği faiz ve diğer maliyetlerin bir yılda yaklaşık 128,1 milyon TL arttığını gösteriyor. Şirket daha fazla satış yapmış olsa da, bu satışları finanse etmenin maliyeti önemli ölçüde artarak kâr marjları üzerinde ciddi bir baskı oluşturmuştur. Bu durum, şirketin satışlarını artırmak için daha fazla borçlanmak zorunda kalmış olabileceğini ve bu büyümenin bedelini artan faiz giderleriyle ödediğini düşündürüyor.

3. Kur Riskinden Kaçış Yok: İkiye Katlanan Kambiyo Zararları

ORMA, gelirlerinin önemli bir kısmını "Yurtdışı Satışlar" kaleminden elde eden bir şirket. Bu durum, şirketi döviz kurundaki dalgalanmalara karşı oldukça hassas hale getirir. İki dönem arasındaki "Kambiyo Karları" ve "Kambiyo Zararları" incelendiğinde, bu riskin nasıl gerçeğe dönüştüğü net bir şekilde görülmektedir.

2024 Dönemi Net Kur Farkı:
- Kambiyo Karları: 47.067.840,01 TL
- Kambiyo Zararları: 115.767.626,05 TL
- Net Sonuç: Yaklaşık 68,7 milyon TL zarar
2025 Dönemi Net Kur Farkı:
- Kambiyo Karları: 93.978.461,13 TL
- Kambiyo Zararları: 240.137.575,06 TL
- Net Sonuç: Yaklaşık 146,1 milyon TL zarar

Döviz kurlarındaki dalgalanmalardan kaynaklanan net zarar, bir yılda iki kattan fazla artmıştır. Bu durum, makroekonomik istikrarsızlığın, bir şirketin operasyonel satış performansından bağımsız olarak finansal sonuçlarını ne kadar derinden etkileyebileceğini gözler önüne sermektedir.

4. Muhasebenin Sır Perdesi: Kaybolan Enflasyon Düzeltmesi Kârları

Ancak asıl darbe, ne operasyonlardan ne de finansmandan geldi. Kârı zarara çeviren en büyük etken, gelir tablosunun derinliklerinde gizlenen ve bir yıl var olup ertesi yıl buharlaşan devasa bir muhasebe kaydıydı.

2024 döneminde gelir tablosunda dikkat çeken iki kalem vardı:

Enflasyon Düzeltme Karları: 578.498.156,98 TL
Enflasyon Düzeltme Zararları: 387.181.620,79 TL

Bu iki kalemin net etkisi, şirketin bilançosuna 191 milyon TL'den fazla "kağıt üzerinde" bir kazanç, yani nakit girişi sağlamayan bir kâr olarak yansımıştır. Bu muhasebesel kazanç, o yıl şirketin kâr açıklamasındaki en büyük faktördü.

Ancak 2025 dönemine gelindiğinde tablo tamamen değişti:

Enflasyon Düzeltme Karları: 0,00 TL
Enflasyon Düzeltme Zararları: 0,00 TL

2025 yılında bu muhasebesel kâr kaleminin ortadan kalkması, şirketin finansal yapısındaki temel zorlukları (artan finansman ve kur giderleri gibi) maskeleyen örtüyü kaldırmıştır. Bir önceki yıl kârı şişiren bu büyük muhasebe kaydının yokluğu, kârdan zarara dramatik geçişin ardındaki en büyük tekil etken olmuştur.

--------------------------------------------------------------------------------

Sonuç: Rakamların Ötesine Bakmak

ORMA A.Ş. örneği, finansal analizde yüzeysel rakamların ne kadar yanıltıcı olabileceğini gösteren mükemmel bir vaka çalışmasıdır. Artan satışlar her zaman olumlu bir işaret olsa da, bir şirketin gerçek finansal sağlığı; finansman maliyetlerini yönetme becerisine, kur gibi dış riskleri ne kadar iyi bertaraf ettiğine ve enflasyon düzeltmesi gibi muhasebe uygulamalarının geçici etkilerini anlama kapasitesine bağlıdır.

Bu analiz bize değerli bir ders vermektedir: Parlak satış rakamlarının arkasına bakmak, gider kalemlerini dikkatle incelemek ve tek seferlik muhasebe kayıtlarının etkisini anlamak, bir şirketin sürdürülebilir kârlılığını değerlendirmenin anahtarıdır. Peki, bir şirketin finansal sağlığını değerlendirirken, parlak satış rakamlarının ötesinde hangi gizli risklere dikkat etmeliyiz?