Tümosan'ın 7 Milyar Liralık Rekor Kârının Perde Arkası: Rakamların Anlattığı 4 Şaşırtıcı Gerçek
Tümosan'ın son finansal raporu tek bir hikaye anlatmıyor; aslında iki farklı hikaye anlatıyor. İlki, 328 milyon liralık zarardan 7 milyar liralık kâra geçen göz kamaştırıcı bir başarı masalı. Yüzeyin altında gizlenen ikincisi ise, ana faaliyetleri gerilemekte olan bir şirketin uyarıcı öyküsü. Gelin, finansal hikayeyi operasyonel gerçeklerden ayıran dört çarpıcı gerçeği birlikte inceleyelim.
1. 7,4 Milyar Liralık Dönüşüm: Kârı Yaratan Motor Traktör Değildi
Finansal tablolara ilk bakışta, inanılmaz bir değişim göze çarpıyor. Şirketin konsolide kar veya zarar tablosuna göre, 1 Ocak-30 Eylül 2025 dönemindeki "Dönem Net Karı" tam olarak 7.073.517.229 TL. Bu rakam, bir önceki yılın aynı döneminde kaydedilen (328.088.387) TL'lik zararla kıyaslandığında, zarardan kâra 7,4 milyar liralık devasa bir sıçramayı ifade ediyor.
Bu ölçekte bir iyileşme, akla hemen şirketin traktör satışlarında tarihi bir patlama yaşadığını getirir. Ancak bu varsayım, gerçeği yansıtmaktan oldukça uzak. Rakamların derinlerine indiğimizde, bu devasa kârın kaynağının şirketin ana faaliyetleriyle neredeyse hiç ilgisi olmadığı ortaya çıkıyor.
2. Gerçek Kaynak: Gayrimenkulden Gelen 9,7 Milyar Liralık "Kağıt Üzerindeki" Kâr
Rekor kârın asıl kaynağı, kâr-zarar tablosunun "Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler/(Giderler)" kaleminde gizli. Bu kalemde, 2025'in ilk dokuz ayında tam 9.958.680.692 TL'lik devasa bir gelir kaydedilmiş. Dipnot 22'ye baktığımızda ise bu gelirin ezici çoğunluğunun, yani 9.757.264.512 TL'sinin "Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Değer Artışları"ndan kaynaklandığını görüyoruz.
Bu durum, bilançoda da kendini net bir şekilde gösteriyor. Şirketin "Yatırım amaçlı gayrimenkuller" varlığı, 2024 sonunda sadece 135.414.874 TL iken, Eylül 2025 sonunda 12.681.203.183 TL'ye fırlamış. Bu kazancın nakit girişi sağlamayan, "kağıt üzerinde" bir kâr olduğunun en net kanıtı ise nakit akış tablosunda yatıyor. Şirket, 7 milyar liralık net kârı ile operasyonlarından yarattığı gerçek nakdi uzlaştırmak için, tam olarak bu 9,75 milyar liralık gayrimenkul değer artışını kârdan düşmek zorunda kalmıştır. Bu durum, bu işlem sırasında kasaya tek bir kuruş nakit girmediğini kesin olarak teyit etmektedir.
3. Operasyonel Paradoks: Kâr Uçarken Satışlar %58 Çakıldı
Hikayenin en şaşırtıcı perdesi burada aralanıyor. Şirket rekor kâr açıklarken, esas işi olan satışlarda tam bir çöküş yaşanmış. Konsolide kar veya zarar tablosuna göre, şirketin "Hasılat" (cirosu) 2025'in ilk dokuz ayında 2.449.233.988 TL olarak gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı döneminde bu rakam 5.828.473.556 TL idi.
Bu, şirketin satış gelirlerinin bir önceki yıla göre %58 oranında şok edici bir düşüş yaşadığı anlamına geliyor. Bu durum tam bir paradoks yaratıyor: Şirketin net kârı patlama yaparken, ana faaliyetinden elde ettiği gelir yarıdan fazla azalmış. Bu da bize, açıklanan kârın şirketin satış performansından tamamen kopuk olduğunu bir kez daha gösteriyor.
4. Acı Gerçek: Traktör İşi 1,3 Milyar Liradan Fazla Zarar Ediyor
Finansal tablolardaki en kritik ve belki de en endişe verici gerçek, "Esas Faaliyet Karı/(Zararı)" kaleminde yatıyor. Bu kalem, bir şirketin ana işini (Tümosan için traktör ve motor üretip satmak) ne kadar kârlı bir şekilde yürüttüğünü gösterir. Manşetlerdeki rekor kâr kutlanırken, şirketin asıl motoru olan traktör üretip satma işi adeta tekliyordu. Öyle ki, şirket 2025'in ilk dokuz ayında (1.388.976.916) TL esas faaliyet zararı kaydetti ve bu dönemde her gün ortalama 5 milyon liranın üzerinde operasyonel zarar yazdı.
Daha da çarpıcı olanı, şirketin bir önceki yılın aynı döneminde 285.713.831 TL esas faaliyet kârı elde etmiş olmasıdır. Basit bir dille ifade etmek gerekirse, Tümosan'ın traktör ve motor üretip satma işi 2024'te kâr ederken, 2025'te 1,3 milyar liranın üzerinde para kaybetmiş. Bu durum, şirketin operasyonel sağlığı hakkında en net ve en önemli bilgiyi sunuyor.
Rakamların Ötesindeki Gelecek
Özetle, Tümosan'ın finansal tabloları iki farklı hikaye anlatıyor: Bir yanda, gayrimenkul varlıklarının yeniden değerlenmesiyle bilançosu dramatik bir şekilde güçlenmiş bir şirket; diğer yanda ise düşen satışlar ve operasyonel zararlarla boğuşan, ana faaliyetlerinde ciddi zorluklar yaşayan bir şirket. Bu finansal mühendislik, şirketin ana faaliyetlerindeki zorlukları aşması için bir köprü görevi görebilecek mi, yoksa sadece operasyonel gerçekleri örten bir bilanço makyajı mı? Zaman gösterecek.
=============================================================
TÜMOSAN Motor ve Traktör Sanayi A.Ş. – 30 Eylül 2025 Finansal Durum Raporu Brifingi
Yönetici Özeti
Tümosan Motor ve Traktör Sanayi A.Ş. ve bağlı ortaklıklarının 30 Eylül 2025'te sona eren dokuz aylık döneme ait konsolide finansal sonuçları, şirketin temel operasyonel performansında önemli bir zayıflama olduğunu, ancak yatırım amaçlı gayrimenkullerin yeniden değerlemesiyle elde edilen istisnai ve nakit dışı bir kazanç sayesinde rekor düzeyde net kar elde edildiğini göstermektedir.
Temel Bulgular:
- Rekor Net Kar, Operasyonel Olmayan Kazançlarla Desteklendi: Şirket, 2025 yılının ilk dokuz ayında 7,07 milyar TL net kar açıklamıştır. Bu, geçen yılın aynı dönemindeki 328 milyon TL'lik zarara kıyasla çarpıcı bir geri dönüştür. Ancak bu karın tamamı, yatırım faaliyetlerinden elde edilen 9,96 milyar TL'lik gelirden kaynaklanmaktadır. Bu gelirin de 9,76 milyar TL'lik kısmı, yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değer artışından kaynaklanan nakit dışı bir kazançtır.
- Operasyonel Performansta Keskin Düşüş: Şirketin esas faaliyetleri önemli ölçüde zayıflamıştır. Hasılat, bir önceki yılın aynı dönemine göre %58 oranında azalarak 5,8 milyar TL'den 2,4 milyar TL'ye gerilemiştir. Bu durum, artan pazarlama ve diğer faaliyet giderleriyle birleşince, 285 milyon TL'lik esas faaliyet karı, 1,39 milyar TL'lik esas faaliyet zararına dönüşmüştür.
- Bilanço Yapısında Dramatik Değişim: Toplam varlıklar, gayrimenkul yeniden değerlemesinin etkisiyle 15,6 milyar TL'den 26,7 milyar TL'ye yükselmiştir. Bu artış, duran varlıklardaki (özellikle yatırım amaçlı gayrimenkullerdeki) 12,6 milyar TL'lik sıçramadan kaynaklanmaktadır. Benzer şekilde, özkaynaklar da net kar ve yeniden değerleme artışları sayesinde 8,2 milyar TL'den 17,4 milyar TL'ye çıkarak iki katından fazla artmıştır.
- Negatif Nakit Akışı ve Azalan Personel Sayısı: Yüksek kara rağmen, şirketin dönem sonu nakit ve nakit benzerleri 58,3 milyon TL azalarak 144,1 milyon TL'ye düşmüştür. Bu durum, karın nakit girişi sağlamadığını teyit etmektedir. Ayrıca, çalışan sayısı 31 Aralık 2024'teki 635 kişiden 30 Eylül 2025 itibarıyla 544 kişiye gerilemiştir.
Sonuç olarak, 2025 yılı dokuz aylık finansal tabloları, operasyonel zorluklar yaşayan ancak varlık yeniden değerlemesiyle finansal pozisyonunu kağıt üzerinde güçlü bir şekilde iyileştiren bir şirket portresi çizmektedir.
--------------------------------------------------------------------------------
1. Finansal Performans Analizi (İlk 9 Ay, 2025 vs. 2024)
1.1. Karlılık
Şirketin karlılık metrikleri, 2025 yılının ilk dokuz ayında operasyonel bazda önemli bir bozulma gösterirken, yatırım faaliyetlerinden elde edilen tek seferlik yüksek gelir sayesinde net kar rakamı rekor seviyeye ulaşmıştır.
Gelir Tablosu Kalemi | 1 Ocak - 30 Eylül 2025 (TL) | 1 Ocak - 30 Eylül 2024 (TL) | Değişim |
Hasılat | 2.449.233.988 | 5.828.473.556 | ▼ %58 |
Brüt Kar/(Zarar) | 74.898.419 | 1.111.270.324 | ▼ %93 |
Esas Faaliyet Karı/(Zararı) | (1.388.976.916) | 285.713.831 | Negatife Dönüş |
Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler | 9.958.680.692 | 480.883.352 | ▲ %1971 |
Dönem Net Karı/(Zararı) | 7.073.517.229 | (328.088.387) | Pozitife Dönüş |
Pay Başına Kazanç/(Kayıp) | 61,51 | (2,85) | Pozitife Dönüş |
- Hasılat Düşüşü: Toplam hasılat yarıdan fazla azalarak 2,45 milyar TL'ye düşmüştür. En büyük düşüş, ana ürün grubu olan traktör satışlarında yaşanmıştır.
- Operasyonel Zarar: Brüt kar marjındaki daralma ve pazarlama giderlerindeki %74'lük artış, şirketin 2024'teki 286 milyon TL'lik esas faaliyet karından 2025'te 1,39 milyar TL'lik esas faaliyet zararına geçmesine neden olmuştur.
- Net Karın Kaynağı: Net kar, tamamen yatırım faaliyetlerinden gelen 9,96 milyar TL'lik gelirden kaynaklanmaktadır. Bu gelirin 9,76 milyar TL'si "Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Değer Artışları" kaleminden (Dipnot 11 ve 22) gelmektedir. Bu, operasyonel olmayan ve nakit girişi sağlamayan bir kazançtır.
1.2. Gelir ve Gider Analizi
- Hasılat Dağılımı:
- Traktör Satışları: 4,79 milyar TL'den 1,86 milyar TL'ye gerilemiştir.
- Yedek Parça Satışları: 452 milyon TL'den 406 milyon TL'ye hafif bir düşüş göstermiştir.
- Diğer kategorilerde de genel bir düşüş gözlemlenmiştir.
- Faaliyet Giderleri: Faaliyet giderleri toplamı 808 milyon TL'den 1,37 milyar TL'ye yükselmiştir.
- Pazarlama Giderleri: 498 milyon TL'den 868 milyon TL'ye çıkarak en belirgin artışı göstermiştir.
- Genel Yönetim Giderleri: 235 milyon TL'den 367 milyon TL'ye yükselmiştir.
- Araştırma ve Geliştirme Giderleri: 75 milyon TL'den 131 milyon TL'ye yükselmiştir.
- Finansman Giderleri: Finansman giderleri, 1,36 milyar TL'den 1,54 milyar TL'ye yükselerek yüksek seyrini korumuştur.
2. Finansal Durum Tablosu (Bilanço) Analizi (30 Eylül 2025 vs. 31 Aralık 2024)
Bilanço, gayrimenkul yeniden değerlemesinin bir sonucu olarak varlık ve özkaynak kalemlerinde olağanüstü bir büyüme sergilemektedir.
Bilanço Özeti | 30 Eylül 2025 (TL) | 31 Aralık 2024 (TL) | Değişim |
Dönen Varlıklar | 7.666.198.115 | 9.200.949.165 | ▼ %17 |
Duran Varlıklar | 19.048.651.386 | 6.418.221.193 | ▲ %197 |
Toplam Varlıklar | 26.714.849.501 | 15.619.170.358 | ▲ %71 |
Kısa Vadeli Yükümlülükler | 6.519.530.226 | 6.239.836.094 | ▲ %4 |
Uzun Vadeli Yükümlülükler | 2.771.502.712 | 1.160.925.131 | ▲ %139 |
Toplam Yükümlülükler | 9.291.032.938 | 7.400.761.225 | ▲ %26 |
Toplam Özkaynaklar | 17.423.816.563 | 8.218.409.133 | ▲ %112 |
Toplam Kaynaklar | 26.714.849.501 | 15.619.170.358 | ▲ %71 |
2.1. Varlık Yapısı
- Duran Varlıklardaki Sıçrama: Duran varlıklardaki artışın ana kaynağı, "Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller" kaleminin 135 milyon TL'den 12,68 milyar TL'ye yükselmesidir. Bu artış, SPK lisanslı bir değerleme şirketi tarafından yapılan değerleme sonucunda kaydedilmiştir (Dipnot 11).
- Dönen Varlıklardaki Azalma: Nakit ve nakit benzerleri 202 milyon TL'den 144 milyon TL'ye, ilişkili olmayan taraflardan ticari alacaklar ise 1,9 milyar TL'den 575 milyon TL'ye gerilemiştir. Buna karşılık, ilişkili taraflardan ticari alacaklar 1,45 milyar TL'den 1,84 milyar TL'ye yükselmiştir.
2.2. Yükümlülük ve Özkaynak Yapısı
- Yükümlülük Artışı: Toplam yükümlülüklerdeki artış, kısa vadeli borçlanmaların 4,6 milyar TL'den 5,3 milyar TL'ye çıkmasından ve yeniden değerlemeler sonucu ertelenmiş vergi yükümlülüğünün 1 milyar TL'den 2,65 milyar TL'ye yükselmesinden kaynaklanmaktadır.
- Özkaynak Büyümesi: Özkaynaklardaki 9,2 milyar TL'lik artışın 7,07 milyar TL'si dönem net karından, 2,17 milyar TL'si ise maddi duran varlık yeniden değerleme artışlarından gelmektedir.
3. Nakit Akış Analizi (İlk 9 Ay, 2025 vs. 2024)
Şirketin nakit pozisyonu dönem içinde zayıflamıştır. Nakit akış tablosu, operasyonel karlılığın nakit üretimi için kritik olduğunu ortaya koymaktadır.
Nakit Akış Kalemi | 1 Ocak - 30 Eylül 2025 (TL) | 1 Ocak - 30 Eylül 2024 (TL) |
A. İşletme Faaliyetlerinden Nakit Akışları | 1.243.077.762 | (334.920.535) |
B. Yatırım Faaliyetlerinden Nakit Akışları | (400.120.365) | (278.428.030) |
C. Finansman Faaliyetlerinden Nakit Akışları | (860.250.649) | 398.094.327 |
Nakit ve Nakit Benzerlerindeki Net Azalış | (58.343.590) | (349.428.390) |
Dönem Başı Nakit | 202.477.800 | 537.172.008 |
Dönem Sonu Nakit | 144.134.210 | 187.743.618 |
- İşletme Faaliyetleri: İşletme faaliyetlerinden elde edilen 1,24 milyar TL'lik pozitif nakit akışı yanıltıcıdır. Bu rakam, 7,07 milyar TL'lik net kar rakamına 7,04 milyar TL'lik (büyük ölçüde gayrimenkul değer artışını içeren) negatif düzeltme eklenmesiyle hesaplanmıştır. Gerçekte, faaliyetlerden elde edilen (vergi ve diğer ödemeler öncesi) nakit akışı sadece 231 milyon TL'dir.
- Yatırım ve Finansman Faaliyetleri: Şirket, maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları için 400 milyon TL nakit çıkışı gerçekleştirmiştir. Finansman faaliyetlerinde ise ödenen 1,54 milyar TL'lik faiz, alınan yeni borçları aşarak 860 milyon TL'lik net nakit çıkışına neden olmuştur.
4. Şirket Profili ve Diğer Önemli Bilgiler
- Faaliyet Alanı ve Ortaklık Yapısı: 1975'te kurulan şirket, Türkiye'nin ilk dizel motor üreticisidir ve dizel motor ile traktör üretimine odaklanmıştır. Şirket hisselerinin %60,87'si Ereğli Tekstil Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye aittir ve nihai olarak Albayrak Ailesi tarafından kontrol edilmektedir. Hisselerin %28,69'u Borsa İstanbul'da halka açıktır.
- Bağlı Ortaklıklar: Finansal tablolar; Tümosan Döküm A.Ş., TTM Tümosan Teknoloji Mühendislik San. ve Tic. A.Ş. ve Tümosan Teknoloji Mühendislik San. Tic. A.Ş.'yi tam konsolidasyon yöntemiyle içermektedir.
- İlişkili Taraf İşlemleri: Grup, kontrol sahibi Albayrak Ailesi ile ilişkili şirketlerle yoğun ticari faaliyetler yürütmektedir. 30 Eylül 2025 itibarıyla ilişkili taraflardan 1,84 milyar TL ticari alacak bulunmaktadır. Bu alacağın 1,18 milyar TL'si Albayrak İnşaat'tan, 524 milyon TL'si ise Kademe Atık'tan kaynaklanmaktadır.
5. Raporlamaya İlişkin Temel Esaslar
- Enflasyon Muhasebesi (TMS 29): Finansal tablolar, Türkiye'nin yüksek enflasyonlu bir ekonomi olarak kabul edilmesi nedeniyle TMS 29 standardına göre hazırlanmıştır. Tüm tutarlar, Türk Lirası'nın 30 Eylül 2025 tarihindeki satın alım gücü cinsinden ifade edilmiştir. Bu durum, önceki dönemlerle yapılan karşılaştırmalarda dikkate alınmalıdır.
- Uygunluk Beyanı: Rapor, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tebliğlerine ve Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) tarafından yayımlanan Türkiye Finansal Raporlama Standartları'na (TFRS) uygun olarak hazırlanmıştır.